رئیس کمیسیون شوراهای مجلس: کارکرد نظارتی مجلس به صفر رسیده/دولت‌ها بودجه حوادث غیرمترقبه را در نهاد ریاست‌جمهوری هزینه میکنند
در این مقاله گزیده ای از گفتگوی امیر خجسته رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با خبرنگاران پارلمانی خبرگزاری فارس آورده شده است. برای مطالعه متن کامل این گفتوگو به اینجا مراجعه کنید.
فارس: اگر اجازه بدهید به سراغ سازمان حوادث غیرمترقبه برویم. درباره این سازمان گویا بحث آن در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس در حال بررسی است ...
خجسته: دولت پنج سال است که بر روی تشکیل سازمان حوادث غیرمترقبه کار می‌کند و یک سال نیز فرصت خواسته است تا لایحه‌ای در این باره به مجلس ارائه دهد. البته لایحه‌ای نیز در این باره ارائه دادند اما خوب و شفاف نیست لذا در کمیسیون در حال بررسی دقیق هستیم.
دولت‌ها بودجه ستاد حوادث غیرمترقبه را می‌گیرند و در نهاد ریاست جمهوری هر جور که اراده میکنند هزینه میکنند در حالی که این بودجه برای پیشگیری و بازدارندگی نسبت به حوادث است نه برای اینکه در جهت حل مشکلات سیاسی دولت‌ها هزینه شود.
اخیراً در تهران و کرج سیل به راه افتاد اما هیچ پیشگیری بازدارنده‌ای وجود نداشت. در حالی که ما کشوری هستیم که هر لحظه در آن یک حادثه رخ می‌دهد و اگر حادثه غیر مترقبه‌ای رخ دهد مردم، مسئولان 36 سال اخیر کشور را لعنت میکنند که چرا از قبل به فکر پیشگیری و به حداقل رساندن خسارات نبوده‌اند.
ما در سفر ژاپن همراه با وزیر کشور سابق مشاهده کردیم که همه چیز تعریف‌شده است و برای 30 سال بعد پیش‌بینی هرگونه حادثه غیرمترقبه‌ای را کرده‌اند در حالی که ما حتی برای فردای خود پیش‌بینی نکرده‌ایم، لذا قانون تشکیل سازمان حوادث غیرمترقبه را در دست پیگیری داریم.
فارس: آیا قرار است این سازمان جایگزین ستاد حوادث غیرمترقبه شود یا اینکه ستاد دیگر بالکل موضوعیت خود را از دست خواهد داد؟
خجسته: سازمان یا ستاد فرقی نمی‌کند. مهم این است که قوانین جامع باشد و پیش‌بینی همه رخدادهای آینده صورت گیرد.
فارس: آقای دکتر! اگر اجازه می‌دهید به یکی دیگر از موضوعات مهم در پارلمان بپردازیم، طرح استانی شدن انتخابات مجلس. شما یکی از برجسته‌ترین حامیان این طرح هستید؛ دلایل شما برای موافقت با این طرح چیست؟
خجسته: اگر می‌بینید امروز نظارت مجلس صفر است به خاطر این است که مجلس مبتلا به کارهایی شده است که جزء وظایفش نیست مثل آب و برق و گاز و سنگ قبر و بسیاری دیگر از اتفاقاتی که در حوزه‌های انتخابیه می‌افتد و اساساً به نماینده مربوط نیست.
در این 36 سال روند وکالت در خانه ملت به گونه‌ای بوده است که گویی پاسخ هر مسئله در حوزه انتخابیه را نماینده باید بدهد؛ نمایندگان مجلس کار نظارت را رها کرده و اخیراً حتی وظیفه قانونگذاری را هم رها کرده‌اند. در مجلس شاهدیم که کمتر از 20 درصد از نمایندگان در روند قانونگذاری مشارکت دارند چرا که دائم مشغول به رسیدگی مسائل حوزه انتخابیه خود هستند که امری فرعی در نمایندگی محسوب میشود.
برای حل این معضل، ما قانون استانی شدن انتخابات مجلس را جمع‌بندی و تصویب کردیم. شورای نگهبان هم پنج اشکال بر آن گرفته است که قابل رفع است اما به هر طریق ممکن چه دراین دوره و چه در دوره بعد انشالله این قانون آماده اجرا خواهد شد. این قانون برای خودمان نیست بلکه برای آیندگان است تا افرادی وارد مجلس شوند که وزین، علمی و متخصص باشند نه اینکه یک مرتبه فردی اتفاقی رأی بیاورد و چهار سال وقت مجلس گرفته شود تا بیاموزد نمایندگی یعنی چه؟
ما می‌خواهیم با این قانون مجلس به وظیفه اصلی خود یعنی نظارت و قانونگذاری بازگردد که حقیقتاً کشور را متحول کرده و از این وضع نجات می‌دهد اما الان نمایندگان نه قانونگذارند و نه نظارت دارند و به‌جای آن مسائل دهیاری‌ها، شورایاری‌ها و فرمانداری‌ها را حل میکنند.
فارس: درست است که بخشی از کارکرد فعلی مجلس از حالت کلان کشوری خارج شده است، اما بخشی از موضوع نیز به روال کاری مجلس برمی‌گردد. به عنوان مثال در هیچ کجای دنیا اعضای پارلمان سه روز در هفته جلسه علنی ندارند. یعنی مثلاً به ازای هر 100 ساعت جلسات کمیسیون تخصصی یک ساعت هم صحن دارند اما در کشور ما کاملاً برعکس است و مشکل بعدی این است که الان نماینده‌ها در هر صورت مجاری حل مشکلات مردم هستند چون به گفته خود مردم استانداری‌ها و فرمانداری‌ها اساساً رابطه‌شان با مردم خوب نیست و غالباً انتصابی هستند و مردم برایشان اهمیت کمتری نداشته و به مقام بالاتر پاسخگو هستند.
خجسته: راه‌حل این موضوع نیز در استانی شدن انتخابات مجلس است یعنی اینکه نمایندگان به‌طور کامل از حواشی منفک شوند و وظایف شورایاری‌ها، دهیاری‌ها، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها به خودشان واگذار شود و نماینده مجلس به دو رسالت اصلی خود یعنی قانونگذاری و نظارت بازگردد.
فارس: تصور نمی‌کنید در این صورت بخشی از مشکلات مردم زمین می‌ماند.
خجسته: وقتی انتخابات استانی شود نمایندگان بر عملکرد نهادهای فوق‌الذکر نظارت میکنند تا کارشان را به درستی انجام دهند. در حالی که نماینده اکنون وظیفه آنها را به دوش گرفته است. یعنی نماینده شده است پادوی آنها.
فارس: حال که صحبت از جلسات صحن مجلس شد، خوب است بپرسیم شما چقدر به تغییر ساز و کار برگزاری جلسات علنی مجلس اهتمام دارید؟
خجسته: الان در دنیای نمایندگان همانطور که شما اشاره کردید کمتر در مجلس حضور می‌یابند و بیشتر درگیر امر نظارت هستند. اعضای پارلمان در دیگر کشورها عموماً فکر میکنند کمیسیون تشکیل می‌دهند و بعد نتیجه را در صحن علنی مطرح میکنند اما در مجلس ما برعکس است. سه روز در هفته جلسه علنی دارد و خروجی آن اندک است و کارآمدی خود را از دست داده است که باید این رویه تغییر کند.
فارس: خب همه نمایندگان به این موضوع اذعان دارند اما هیچ اهتمامی برای حل آن نیست.
خجسته: راه‌حل این مسئله نیز استانی شدن انتخابات مجلس است که باید آن را در اولویت قرار دهیم.
فارس: گمان نمی‌کنید با توجه به مسائل قومی در کشور این طرح، آفاتی با خود داشته باشد؟
خجسته: نه. اتفاقاً به از میان رفتن این تعارض‌ها کمک می‌کند.
فارس: گمان نمی‌کنید با توجه به مسائل قومی در کشور این طرح، آفاتی با خود داشته باشد؟
خجسته: نه. اتفاقاً به از میان رفتن این تعارض‌ها کمک می‌کند.
فارس: گمان نمی‌کنید با توجه به مسائل قومی در کشور این طرح، آفاتی با خود داشته باشد؟
خجسته: نه. اتفاقاً به از میان رفتن این تعارض‌ها کمک می‌کند.
